Khoảng 2-3 năm trở lại đây, người ta cũng dễ dàng bắt gặp những thông điệp mời chào vay tiền bằng đăng ký xe máy. Tại một số đơn vị kinh doanh cầm đồ hợp pháp như F88, mô hình vay tiền bằng đăng ký xe máy có bản chất là người vay cầm cố xe máy để vay tiền, tuy nhiên, nếu có nhu cầu sử dụng xe để đi lại, người vay có thể đề nghị mượn lại chiếc xe để sử dụng và đơn vị cho vay chỉ giữ lại bản gốc giấy chứng nhận đăng ký xe; trường hợp người vay không thanh toán khoản vay đúng hạn, người cho vay có quyền yêu cầu người vay bàn giao lại xe máy để xử lý.
Không phủ nhận vay tiền bằng đăng ký xe máy có nhiều ưu điểm, phù hợp với đời sống của người lao động phổ thông, lao động tự do khi không yêu cầu khắt khe đối với việc khách hàng phải chứng minh thu nhập ổn định, không xét nợ xấu mà tập trung xem xét việc họ có phải là chủ sở hữu chiếc xe hay không và định giá chiếc xe như thế nào mà thôi. Nếu người vay thực sự đứng tên sở hữu chiếc xe trên giấy đăng ký, khoản vay sẽ được thông qua và chỉ 15 phút là người vay đã nhận được giải ngân.
Thời gian duyệt vay đó đáp ứng được mong muốn vay nhanh, vay gấp mà đối tượng khách hàng này hướng tới. Sở dĩ họ luôn mong muốn vay nhanh là bởi trong cuộc sống thường nhật, họ ít hoặc không có nguồn tài chính dự phòng cho những khó khăn bất chợt như bị chậm lương, ốm đau, nhập hàng gấp, sửa chữa nhà cửa, phương tiện mưu sinh… Thông thường, số tiền họ muốn vay chỉ khoảng 10 đến 20 triệu đồng và thời gian vay là 6 đến 12 tháng, chậm nhất cũng chỉ 18 tháng. Nhưng có lẽ mong muốn lớn nhất của họ vay được tiền mà không ảnh hưởng đến cuộc sống bình thường và việc cho vay chỉ bằng đăng ký xe máy là giải pháp phù hợp.
Tuy vậy, có một số điều mà những người vay cần phải cẩn trọng. Quan trọng hàng đầu là câu hỏi người vay sẽ sử dụng giấy tờ gì để lưu thông khi đơn vị cho vay giữ bản gốc. Theo quy định, người đi đường bắt buộc phải mang theo giấy tờ xe hoặc có thể xuất trình giấy tờ xe trên ứng dụng VNeID. Tuy nhiên, để chắc chắn không vi phạm quy định, người vay vẫn nên yêu cầu đơn vị cho vay cung cấp một giấy đi đường để xuất trình cùng lúc với giấy tờ điện tử trên VNeID. Giấy đi đường sẽ xác thực các thông tin như số hiệu, số loại xe, số khung, số máy, biển số và khẳng định chiếc xe đang được sử dụng làm tài sản cầm cố nhưng được đơn vị nhận cầm cố cho khách hàng mượn lại để sử dụng. Một số đơn vị kỹ hơn sẽ cung cấp cho khách một bản sao giấy tờ có chứng thực của UBND cấp phường, xã đi kèm. Trong trường hợp người vay vi phạm luật giao thông hoặc bị dừng xe kiểm tra hành chính thì 3 loại giấy tờ trên, sẽ đảm bảo tính hợp pháp, chính danh cho người sử dụng phương tiện.
Lãi suất cũng là vấn đề cần lưu ý. Ai cũng hiểu mỗi loại hình vay sẽ có khung lãi suất khác nhau nhưng quan trọng là cách tính sao cho công khai, minh bạch. Lãi suất vay tín chấp ngân hàng hiện phổ biến ở mức dưới 20%/năm, vay tín chấp công ty tài chính thì cao hơn, có thể lên đến 30%/năm. Lãi suất vay thế chấp ngân hàng thì trong khoảng 9 - 14%/năm. Nhưng lãi suất vay cầm cố thì không có sự ổn định như thế. Một số chuỗi cửa hàng lớn như F88 thì công khai lãi suất 1,6%/tháng, tương đương 19,2%/năm. Trong khi đó, một số cửa hàng đơn lẻ, tự phát lại áp dụng cách tính lãi theo ngày, phổ biến ở mức 3.000 - 3.500đ/triệu/ngày, tương đương khoảng 110% - 145%/năm, bị xem là cho vay lãi nặng. Sở dĩ có sự khác biệt như thế là bởi các cửa hàng này đã tự thoả thuận với từng khách hàng chứ không công khai một mức lãi suất chung như các doanh nghiệp có uy tín.
Nhưng có lẽ vấn đề cần phải cẩn trọng nhất là việc lựa chọn đơn vị cho vay có uy tín. Theo số liệu từ Bộ Công an, tính đến cuối năm 2022, cả nước có gần 27.000 cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ đang hoạt động. Tuy nhiên, chỉ có một số ít hoạt động chuyên nghiệp theo mô hình chuỗi còn đa phần vẫn theo hướng nhỏ lẻ, riêng biệt. Do đó, việc chọn một đơn vị có uy tín không phải là dễ. Một số chuyên gia cho rằng, cần căn cứ vào các biểu hiện như có địa chỉ kinh doanh cố định; giấy phép hoạt động rõ ràng; cơ quan chức năng thường xuyên kiểm tra, giám sát; công khai các khoản lãi và phí; định giá tài sản thống nhất; hợp đồng cho vay minh bạch; thái độ tôn trọng khách hàng… để xác định đâu là một đơn vị có uy tín.
Không có bất cứ loại hình cho vay tài chính nào là hoàn hảo, loại hình nào cũng sẽ có ưu nhược điểm riêng. Do đó, việc nắm bắt ưu điểm cần song hành với nhận diện những vấn đề cần cẩn trọng để việc vay vốn trở thành một giải pháp tài chính thực sự hữu ích, giúp người vay vượt qua khó khăn, tránh việc thấy dễ vay rồi vay thiếu kiểm soát để rồi rơi vào vòng xoáy nợ nần.
