TS.BS.CKII Trà Anh Duy, Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health, cho biết từ góc độ nam khoa, tăng ham muốn tình dục ở nam giới trung niên có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố sinh học, tâm lý, lối sống hoặc bệnh lý tiềm ẩn.
Theo bác sĩ Duy, testosterone là hormone chính của nam giới, giữ vai trò trung tâm trong điều hòa ham muốn tình dục, chức năng cương và sinh tinh. Thông thường, nồng độ testosterone giảm dần sau tuổi 30. Tuy nhiên, ở một số người, sự sụt giảm này không rõ rệt, hoặc có thể xuất hiện giai đoạn “bù trừ” tăng nhẹ do thay đổi ở trục dưới đồi – tuyến yên – tinh hoàn.
Những thay đổi lớn trong cuộc sống ở tuổi trung niên như ly hôn, nghỉ hưu, con cái trưởng thành hoặc có mối quan hệ mới cũng có thể kích thích sự “trỗi dậy” của ham muốn vốn bị kiềm chế nhiều năm. Trong tâm lý học, hiện tượng này tương tự với giai đoạn “hồi xuân”.
Việc cải thiện chế độ ăn, tập luyện thể thao (đặc biệt là các bài tập tăng testosterone tự nhiên như tập tạ, HIIT), ngủ đủ giấc… cũng góp phần nâng cao testosterone nội sinh, từ đó cải thiện rõ rệt ham muốn. Ngược lại, sử dụng testosterone ngoại sinh, thuốc tăng cường sinh lý không kê đơn hoặc steroid đồng hóa có thể tạo ra cảm giác ham muốn giả tạo, đi kèm nguy cơ mất cân bằng nội tiết, teo tinh hoàn và rối loạn cương về lâu dài.
Ngoài ra, một số chất kích thích như rượu, cần sa liều thấp hoặc thuốc chống trầm cảm bupropion cũng được ghi nhận có thể làm tăng hoạt động tình dục thoáng qua. Trong một số trường hợp, tăng ham muốn không bắt nguồn từ sinh lý thông thường mà là biểu hiện của rối loạn kiểm soát xung động hoặc nghiện tình dục. Đây là tình trạng được mô tả trong DSM-5, có thể đi kèm trầm cảm, lo âu hoặc stress kéo dài.
Đặc biệt, tổn thương hệ thần kinh trung ương sau tai biến mạch máu não, chấn thương sọ não hoặc u não có thể ảnh hưởng đến vùng vỏ trán hoặc vùng dưới đồi – nơi kiểm soát hành vi và bản năng tình dục – dẫn đến các hành vi tình dục không kiểm soát.

Theo bác sĩ Duy, tăng ham muốn không phải lúc nào cũng là tín hiệu tích cực. Nếu tình trạng này kéo dài, ảnh hưởng đến sinh hoạt, công việc; gây xung đột trong quan hệ vợ chồng hoặc xã hội; kèm sử dụng chất kích thích, hành vi nguy cơ hay thay đổi tâm lý như mất ngủ, bồn chồn, cáu gắt… thì cần được bác sĩ nam khoa hoặc chuyên gia tâm lý đánh giá để tìm nguyên nhân và có hướng can thiệp phù hợp.
“Dù là hồi xuân sinh lý hay tăng ham muốn bệnh lý, điều quan trọng là nam giới cần hiểu rõ cơ thể mình, duy trì lối sống lành mạnh và tìm đến chuyên gia y tế khi có dấu hiệu bất thường”, bác sĩ Duy khuyến cáo.
Vừa qua, Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân đến khám vì đột ngột tăng ham muốn.
Anh T.N.V (48 tuổi) cho biết gần đây có thể quan hệ mỗi ngày 1–2 lần trong nhiều tuần liên tục mà không thấy mệt. Vợ anh cũng bất ngờ trước sự thay đổi này. Khai thác bệnh sử cho thấy anh vừa nghỉ hưu sớm, tập gym đều đặn và sử dụng viên bổ sung testosterone mua qua mạng. Xét nghiệm ghi nhận testosterone toàn phần tăng vượt mức bình thường, PSA trong giới hạn, siêu âm tuyến tiền liệt không bất thường. Anh được chẩn đoán tăng ham muốn thứ phát do dùng testosterone ngoại sinh, được tư vấn ngưng thuốc và theo dõi nội tiết định kỳ.
Tương tự, anh L.H.T (52 tuổi) đến khám vì nhu cầu quan hệ tăng mạnh, đồng thời gặp khó khăn trong kiểm soát xung động tình dục. Anh thừa nhận thường xuyên xem phim khiêu dâm và có cảm giác “bị ám ảnh tình dục”. Khai thác tâm lý cho thấy anh đang trong giai đoạn ly hôn, sống một mình và mất ngủ kéo dài. Sau khi loại trừ nguyên nhân thực thể, bệnh nhân được hướng dẫn trị liệu tâm lý hành vi nhận thức (CBT), kết hợp điều chỉnh giấc ngủ và kiểm soát nội dung tiếp xúc.
“Tăng ham muốn tình dục ở nam giới trung niên có thể là dấu hiệu hồi phục sinh lý, cải thiện sức khỏe tổng thể hoặc thay đổi tâm lý tích cực. Tuy nhiên, nếu xuất hiện đột ngột, kéo dài bất thường và gây ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống, cần được đánh giá toàn diện để loại trừ rối loạn nội tiết, tâm lý hoặc hành vi”, bác sĩ Duy nhấn mạnh.