NSND Phạm Thị Thành sinh ra tại Đức Thọ, Hà Tĩnh, trong một gia đình có truyền thống văn hóa và chính trị lâu đời. Thân phụ của bà, luật sư Phạm Khắc Hòe, là một nhà văn và quan đại thần triều Nguyễn, từng giữ chức Đổng lý văn phòng nội các dưới triều Bảo Đại. Ông có công lớn trong việc vận động vua Bảo Đại thoái vị và soạn thảo chiếu thoái vị lịch sử ngày 22/8/1945. Mẹ bà, bà Công Tôn Nữ Diệu Phẩm, là cháu nội của nhà thơ Tuy Lý Vương Miên Trinh, một người con của vua Minh Mạng. Anh trai của NSND Phạm Thị Thành là nhà báo Phạm Khắc Lãm, nguyên Tổng Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam.
Từ nhỏ, NSND Phạm Thị Thành đã được thừa hưởng tình yêu văn chương từ cha và giọng ca Huế ngọt ngào từ mẹ. Bà Công Tôn Nữ Diệu Phẩm chính là người đã khuyến khích và hướng dẫn bà theo đuổi con đường nghệ thuật biểu diễn.
Năm 14 tuổi, nhận thấy năng khiếu nghệ thuật của Phạm Thị Thành, các tên tuổi lớn trong ngành âm nhạc như Lưu Hữu Phước, Nguyễn Xuân Khoát, Đặng Đình Hưng đã xin phép cụ Phạm Khắc Hòe cho bà gia nhập Đoàn Văn công Trung ương. Từ đây, cuộc đời bà chính thức gắn bó với âm nhạc, ca kịch, và nghệ thuật biểu diễn.
Trong những năm tháng hoạt động văn công, bà đã gặp gỡ và yêu NSND Đào Mộng Long, một nghệ sĩ tài hoa hơn bà gần 30 tuổi và đã trải qua hai đời vợ. Mối tình này từng bị gia đình bà phản đối, nhưng sau khi mẹ bà đọc cuốn sách “Hận tương giao” của Đào Mộng Long, bà đã cảm động và chấp thuận cho hai người kết hôn.
Sau khi kết hôn và có hai con, năm 1970, NSND Phạm Thị Thành được Nhà nước cử sang Nga học đạo diễn sân khấu. Sau 7 năm học tập, bà trở về nước và cùng đạo diễn Hà Nhân xây dựng đề án thành lập Nhà hát Tuổi Trẻ. Năm 1978, Nhà hát Tuổi Trẻ ra đời, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp của bà và của sân khấu Việt Nam. Bà Hà Nhân giữ chức Giám đốc, còn NSND Phạm Thị Thành làm Phó Giám đốc.
NSND Phạm Thị Thành đã gắn bó với Nhà hát Tuổi Trẻ trong suốt những giai đoạn thăng trầm của lịch sử sân khấu Việt Nam. Bà là một trong những đạo diễn hàng đầu của sân khấu phía Bắc, bên cạnh những tên tuổi lớn như Doãn Hoàng Giang, Lê Hùng, Đoàn Anh Thắng.
Trong sự nghiệp của mình, bà đã đạo diễn hơn 200 vở diễn thuộc nhiều thể loại khác nhau, từ hài kịch, bi kịch đến các vở diễn cổ điển và hiện đại. Nhiều vở diễn do bà dàn dựng đã giành được những giải thưởng cao quý, khẳng định tài năng và sự sáng tạo của bà. Bà còn là người có công phát hiện và bồi dưỡng nhiều tài năng trẻ cho sân khấu Việt Nam, nhiều người trong số họ đã trở thành những nghệ sĩ nổi tiếng như NSND Lan Hương, NSND Lê Khanh, NSƯT Chí Trung,…
Không chỉ thành công trong lĩnh vực sân khấu, NSND Phạm Thị Thành còn là một nhà hoạt động nghệ thuật tích cực. Bà là thành viên Ban Chấp hành Hiệp hội Sân khấu Quốc tế dành cho thiếu nhi và thanh niên ASSITEJ và là Chủ tịch Hiệp hội ASSITEJ Việt Nam. Bà tham gia nhiều dự án về nghệ thuật sân khấu của nước ngoài tại Việt Nam, nỗ lực đưa nghệ thuật cổ truyền của dân tộc vào trường học. Bà còn là Phó Chủ tịch Hiệp hội UNESCO Việt Nam, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam, đại biểu Hội đồng Nhân dân thành phố Hà Nội, và tham gia giảng dạy tại Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh.
Do quá đam mê và bận rộn với công việc, NSND Phạm Thị Thành đã chia tay với NSND Đào Mộng Long. Bà từng chia sẻ rằng bà cảm thấy áy náy khi không thể dành nhiều thời gian cho gia đình. Tuy nhiên, sau khi ly hôn, hai người vẫn giữ mối quan hệ bạn bè tốt đẹp.
Với những đóng góp to lớn cho nền nghệ thuật nước nhà, NSND Phạm Thị Thành đã được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Văn học nghệ thuật năm 2012. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho những nỗ lực và cống hiến không ngừng nghỉ của bà trong suốt cuộc đời hoạt động nghệ thuật.
NSND Phạm Thị Thành là một tấm gương sáng cho các thế hệ nghệ sĩ trẻ Việt Nam. Bà là một người nghệ sĩ tài năng, tâm huyết, luôn hết mình vì nghệ thuật và vì sự Phát triển của nền sân khấu nước nhà. Tên tuổi của bà sẽ mãi mãi được ghi nhớ trong lịch sử sân khấu Việt Nam.
