Phó thủ tướng Trần Hồng Hà vừa giao Bộ Công an nghiên cứu, đề xuất áp dụng hình thức xử phạt lao động công ích đối với các hành vi vi phạm giao thông.
Nội dung này được nêu rõ trong Thông báo số 435 của Văn phòng Chính phủ, ban hành ngày 20/8, liên quan đến kết luận tại cuộc họp sơ kết công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông 6 tháng đầu năm.
Theo chỉ đạo, các bộ, ngành sẽ phối hợp rà soát và tham mưu để đưa hình thức xử phạt bằng lao động công ích vào dự thảo sửa đổi Luật Xử lý vi phạm hành chính, trình Quốc hội xem xét.
Đây được coi là giải pháp bổ sung bên cạnh chế tài phạt tiền đã áp dụng nhiều năm, với kỳ vọng giúp nâng cao trách nhiệm xã hội, tăng ý thức chấp hành pháp luật và cải thiện hành vi tham gia giao thông của người dân.
Lao động công ích không phải là hình thức xử phạt xa lạ trên thế giới. Tại Singapore, người vứt rác bừa bãi có thể bị buộc tham gia quét dọn công cộng. Ở Mỹ, một số bang cho phép thay thế tiền phạt đối với những lỗi giao thông nhẹ bằng giờ công ích tại công viên, trường học hoặc nhà kho cộng đồng.
Đặc biệt, nhiều quốc gia áp dụng biện pháp nghiêm khắc hơn với người vi phạm nồng độ cồn. Thái Lan, Đài Loan hay Kenya từng đưa ra quy định buộc tài xế say rượu phải lao động tại nhà xác, nhằm tạo ra sự răn đe mạnh mẽ và nhắc nhở về hậu quả nghiêm trọng khi lái xe trong tình trạng mất kiểm soát.
Những ví dụ này cho thấy, hình thức lao động công ích không chỉ có tính khả thi mà còn góp phần giáo dục cộng đồng, giúp giảm thiểu tái phạm.
Tại Việt Nam, hiện chưa có thông tin chính thức về việc lao động công ích sẽ áp dụng cho nhóm hành vi nào, thời gian bao lâu, cũng như cơ chế giám sát, thực thi. Các yếu tố này sẽ được nghiên cứu kỹ lưỡng trong quá trình xây dựng luật để đảm bảo vừa khả thi, vừa công bằng.
Giới chuyên gia cho rằng, nếu triển khai, hình thức này nên áp dụng cho những lỗi phổ biến nhưng nguy hiểm như vượt đèn đỏ, đi ngược chiều, hay sử dụng rượu bia khi lái xe.
Trong những năm qua, các nghị định về xử phạt giao thông như Nghị định 100/2019 và Nghị định 168/2024 đã góp phần quan trọng siết chặt kỷ cương, đặc biệt đối với vi phạm nồng độ cồn.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy sau mỗi đợt ra quân rầm rộ của lực lượng CSGT, tình trạng vi phạm lại có dấu hiệu gia tăng trở lại, điển hình là các lỗi đi ngược chiều cao tốc, vượt đèn đỏ hay lái xe trong tình trạng say xỉn.
