Đây được coi là một bước đi của Trung Quốc có thể làm giảm tác động của các lệnh trừng phạt của phương Tây.
Mối quan hệ của Trung Quốc với Nga đã trở nên mạnh mẽ hơn dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình, người vừa gặp ông Putin vào tháng này tại Bắc Kinh. Việc Trung Quốc mua khí đốt trị giá hàng tỷ USD của Nga cho nền kinh tế đói năng lượng của nước này là cứu cánh cho nước Nga đang chịu các lệnh trừng phạt của phương Tây vì sát nhập Crimea vào năm 2014.
Nông dân thu hoạch trên ruộng lúa mì gần làng Tbilisskaya, Nga, ngày 21/7/2021. Trung Quốc lặp lại lời kêu gọi đàm phán để giải quyết cuộc khủng hoảng ở Ukraine trong khi từ chối chỉ trích cuộc tấn công của Moscow. Ngoài ra, Bắc Kinh đã chấp thuận nhập khẩu lúa mì của Nga.
Trung Quốc là chính phủ lớn duy nhất từ chối lên án cuộc tấn công của Tổng thống Putin. Nhưng Trung Quốc cũng kêu gọi kiềm chế và tôn trọng chủ quyền quốc gia.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết: “Chúng tôi vẫn hy vọng rằng các bên liên quan sẽ không đóng cánh cửa hòa bình và tham gia vào đối thoại, đồng thời tham vấn và ngăn chặn tình hình leo thang hơn nữa”.
Trong khi đó, Đại sứ quán Trung Quốc tại Ukraine yêu cầu công dân ở đó ở nhà và cắm cờ Trung Quốc bên trong hoặc trên phương tiện của họ nếu cần đi lại.
Chính phủ Trung Quốc nhắc lại sự thất vọng của Nga với những gì họ nói là sự thống trị không công bằng của Mỹ đối với các vấn đề toàn cầu và việc Moscow từ chối sự mở rộng về phía đông của NATO, liên minh quân sự Mỹ - Âu.
Bắc Kinh đổ lỗi cho Washington và các đồng minh châu Âu về cuộc xung đột Ukraine.
"Tất cả các bên nên làm việc vì hòa bình thay vì leo thang căng thẳng hoặc thổi phồng khả năng xảy ra chiến tranh", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói. “Những người đang bận lên án người khác, họ đã làm gì? Họ đã thuyết phục được người khác chưa?”.
Sau cuộc gặp ở Bắc Kinh, ông Tập và ông Putin đã ra tuyên bố tán thành các vấn đề chính sách đối ngoại quan trọng của cả hai bên - sự phản đối của Moscow đối với sự mở rộng của NATO ở các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ và yêu sách của Trung Quốc đối với Đài Loan.
Cuộc tấn công của Moscow đã đẩy Bắc Kinh vào cuộc xung đột giữa quan hệ đối tác với Putin và sự nhạy cảm của nước này về việc tôn trọng biên giới quốc gia do lo lắng về việc kiểm soát các khu vực như Tây Tạng và Tân Cương.
Li Xin, Giám đốc Viện Nghiên cứu châu Âu và châu Á thuộc Đại học Khoa học Chính trị và Luật Thượng Hải, cho biết phương Tây buộc Nga phải hành động với việc NATO mở rộng và triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa.
“Một mặt, chúng ta tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của Ukraine, nhưng mặt khác, chúng ta phải xem xét quá trình lịch sử của tình huống mà Nga đã bị đẩy vào chân tường và buộc phải phản công”, ông Li nói.
Trung Quốc không tán thành việc Tổng thống Putin công nhận độc lập đối với các khu vực ly khai ở miền đông Ukraine hay quyết định cử binh sĩ, nhưng người phát ngôn Bộ ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết Bắc Kinh “kêu gọi các bên tôn trọng mối quan tâm an ninh chính đáng của người khác”.
Bà Hoa Xuân Oánh không mô tả các hành động của Nga là một cuộc xâm lược hay ám chỉ trực tiếp đến việc điều động các lực lượng Nga vào Ukraine.
Tại một hội nghị ở Đức vào cuối tuần trước, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị đã cáo buộc Hoa Kỳ “khuấy động sự đối kháng”. Tuy nhiên, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị cho biết "chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của bất kỳ quốc gia nào cần được tôn trọng". Ông nói thêm: "Ukraine không phải là ngoại lệ."
Các biện pháp trừng phạt tài chính và thương mại của phương Tây đối với Nga sẽ củng cố mối quan hệ của Bắc Kinh bằng cách nâng tầm quan trọng của Trung Quốc như một thị trường xuất khẩu và nguồn đầu tư.
Ngày 24/2, cơ quan hải quan Trung Quốc đã phê duyệt nhập khẩu lúa mì từ tất cả các khu vực của Nga, mang lại cho ông Putin một lựa chọn thay thế cho các thị trường phương Tây có thể bị đóng cửa theo các lệnh trừng phạt có thể xảy ra.
Nga là một trong những nhà sản xuất lúa mì lớn nhất thế giới nhưng đã bị đóng cửa khỏi Trung Quốc cho đến nay do lo ngại về khả năng nhiễm nấm và các ô nhiễm khác.
Hai chính phủ đã công bố một thỏa thuận vào ngày 8/2 để Trung Quốc nhập khẩu lúa mì và lúa mạch của Nga sau khi ông Putin trở thành vị khách nước ngoài cấp cao nhất tham dự Thế vận hội Mùa đông Bắc Kinh.
Thông báo cùng ngày cho biết Nga sẽ "thực hiện tất cả các biện pháp" để ngăn chặn sự ô nhiễm bởi nấm smut trên lúa mì và sẽ đình chỉ xuất khẩu sang Trung Quốc nếu nó bị phát hiện.
Nga đã dành phần lớn thời gian trong thập kỷ qua để cố gắng mở rộng xuất khẩu khí đốt và các hoạt động thương mại khác với Trung Quốc và các thị trường Đông Á để bù đắp tác động của các lệnh trừng phạt liên quan đến Crimea.
Tháng trước, Gazprom thuộc sở hữu nhà nước đã ký hợp đồng 30 năm cung cấp khí đốt tự nhiên cho vùng đông bắc Trung Quốc từ vùng Viễn Đông của Nga. Hai bên nhất trí thanh toán bằng đồng euro để giảm việc sử dụng đô la Mỹ, đồng tiền chung trên thị trường tài nguyên thiên nhiên.
Trước đó, chính phủ hai nước đã ký một hợp đồng cung cấp khí đốt khác vào năm 2014 sau hơn một thập kỷ đàm phán. Các nhà phân tích trong ngành cho biết Nga đã nhượng bộ trước áp lực của Trung Quốc về các điều khoản có lợi do Moscow cần doanh thu xuất khẩu sau lệnh trừng phạt Crimea.
