Trung Quốc đã làm gì để thuyết phục thành phố 10 triệu dân chuyển sang xe điện?

Những ngày cuối tháng 7, TP Phật Sơn (tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc) mang đến một hình ảnh khác biệt: xe điện hiện diện khắp nơi, từ xe đạp, xe máy, ô tô đến xe buýt.

Thành phố với gần 10 triệu dân này đã cho thấy một minh chứng rõ rệt rằng giao thông xanh không còn là tương lai mà đang diễn ra ngay trong hiện tại.

Giao thông điện phủ sóng toàn thành phố

Tại Phật Sơn, phương tiện giao thông điện đã len lỏi đến từng ngõ ngách. Từ hệ thống xe buýt chạy điện, mạng lưới tàu điện đô thị đến các phương tiện di chuyển cá nhân như xe máy và xe đạp điện, tất cả cùng tạo nên một hệ sinh thái giao thông xanh hoàn chỉnh.

18
 

Một yếu tố đóng vai trò lớn trong sự chuyển dịch này chính là sự đồng hành của các doanh nghiệp lớn trong ngành giao thông công nghệ.

Các tập đoàn nội địa Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào dịch vụ chia sẻ xe điện, đặc biệt là dịch vụ cho thuê xe đạp và xe máy điện thông minh, vận hành bằng các ứng dụng như WeChat.

Dịch vụ thuê xe rẻ hơn cả... bữa sáng

Trải nghiệm thực tế của phóng viên Trung Quốc với dịch vụ cho thuê xe đạp điện Meituan cho thấy: chỉ cần mở ứng dụng WeChat, quét mã QR trên thân xe, xác nhận trừ tiền tự động qua ví WeChat Pay là có thể bắt đầu hành trình.

Cách tính phí cũng vô cùng linh hoạt: mỗi lượt đi không giới hạn quãng đường, giá chỉ 0,99 RMB (khoảng 3.600 đồng).

Mức giá này thậm chí rẻ hơn một phần bánh cuốn Quảng Đông (cheung fun) quanh khu Đại học Phật Sơn vốn có giá khoảng 5 RMB. Việc thuê xe điện đã trở thành một thói quen thường nhật của nhiều cư dân thành phố này.

19
 

Chính sách ưu đãi mạnh tay thúc đẩy xe điện cá nhân

Không chỉ dừng lại ở phương tiện công cộng, chính quyền Phật Sơn còn chủ động thúc đẩy người dân chuyển đổi xe xăng sang xe điện thông qua các chính sách trợ giá hấp dẫn.

Trong hai năm 2021–2022, thành phố đã triển khai các khoản hỗ trợ trực tiếp khi mua xe điện mới:

Giá trị xe điện mới Mức trợ cấp mua mới (RMB) Mức trợ cấp đổi cũ lấy mới (RMB)
Dưới 100.000 RMB 5.000 RMB (~694 USD) 7.000 RMB (~972 USD)
Từ 100.000–300.000 RMB 10.000 RMB (~1.389 USD) 12.000 RMB (~1.667 USD)
Trên 300.000 RMB 15.000 RMB (~2.083 USD) 17.000 RMB (~2.361 USD)
20
 

Ngoài tiền hỗ trợ mua xe, người dùng còn nhận được các ưu đãi liên quan đến sạc điện, chỗ đỗ xequyền tiếp cận giao thông thuận tiện hơn.

Đặc biệt, đến năm 2024–2025, chương trình “đổi xe cũ lấy xe điện mới” vẫn tiếp tục được duy trì, bảo đảm tính dài hạn của chính sách chuyển đổi.

Cơ sở hạ tầng là yếu tố không thể thiếu trong chiến lược điện hóa giao thông. Với diện tích hơn 3.700 km², TP Phật Sơn hiện đã xây dựng khoảng 2.000 trạm sạc công cộng, phủ đều trên toàn địa bàn.

21
 

Ghi nhận từ thực tế, việc tìm kiếm điểm sạc tại đây là điều không mấy khó khăn. Ngay cả những trung tâm thương mại lớn cũng được bố trí khu vực sạc tập trung, đủ chỗ cho hàng chục xe máy điện và xe đạp điện đậu sạc cùng lúc, điều ít thấy ở nhiều quốc gia đang phát triển.

Từ hỗ trợ tài chính mạnh tay, dịch vụ tiện lợi cho người dùng đến hạ tầng đồng bộ, TP Phật Sơn đã cho thấy bài toán chuyển đổi sang giao thông xanh hoàn toàn có thể thực hiện được ở quy mô đô thị lớn.

Sự đồng lòng giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân tại Phật Sơn là một trong những ví dụ điển hình cho thấy: nếu chính sách đủ quyết liệt và có định hướng lâu dài thì hành vi tiêu dùng và thói quen di chuyển xanh hoàn toàn có thể trở thành bình thường mới trong đô thị hiện đại.