Những con số ấn tượng
EVFTA, được ví như “tuyến đường cao tốc” kết nối Việt Nam với thị trường 27 nước EU từ tháng 8/2020, đã tạo ra những thay đổi đáng kể trong thương mại hàng hóa hai chiều. Nếu năm 2019, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và EU đạt 49,8 tỷ USD, thì đến cuối năm 2024, con số này đã tăng lên 68,4 tỷ USD. Đáng chú ý, xuất khẩu hàng Việt sang EU đã có sự tăng trưởng vượt bậc, từ 35,7 tỷ USD năm 2019 lên gần 52 tỷ USD vào cuối năm 2024, tăng 18,5% so với năm 2023. Trong 4 tháng đầu năm nay, EU tiếp tục là đối tác tin cậy của Việt Nam, nhập khẩu 18,5 tỷ USD, tăng gần 13% so với cùng kỳ năm trước.
Trong bối cảnh nhu cầu nhập khẩu hàng hóa của EU suy giảm trong năm 2024, việc xuất khẩu của Việt Nam sang khối này vẫn tăng mạnh, cho thấy lợi thế rõ rệt mà EVFTA mang lại. Nhờ đó, EU duy trì vị trí đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam, sau Trung Quốc, Mỹ và Hàn Quốc.
Cơ hội cho nông sản Việt Nam
EVFTA đã mở ra cơ hội lớn cho nông sản Việt Nam thâm nhập và mở rộng thị trường tại EU. Vina T&T Group, một nhà sản xuất và xuất khẩu trái cây, nông sản lớn, đã nhanh chóng xuất khẩu dừa tươi, thanh long, bưởi da xanh sang EU chỉ sau khi hiệp định có hiệu lực. Các đơn hàng xuất khẩu của doanh nghiệp này sang EU tăng trưởng hàng năm ở mức hai con số nhờ khả năng đáp ứng và tuân thủ các tiêu chuẩn. Ông Nguyễn Đình Tùng, Chủ tịch Vina T&T Group, nhấn mạnh rằng EVFTA đã giúp doanh nghiệp khai mở thị trường và đưa nhiều nông sản nhiệt đới sang EU.
Lợi ích cho cả hai bên
Không chỉ doanh nghiệp Việt Nam hưởng lợi, các doanh nghiệp châu Âu cũng được hưởng lợi đáng kể từ EVFTA. Theo khảo sát của EuroCham, hơn một nửa số doanh nghiệp châu Âu được khảo sát cho biết đã nhận được lợi ích từ EVFTA, chủ yếu là cắt giảm thuế quan và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường. EVFTA tạo điều kiện cho các doanh nghiệp châu Âu tiếp cận thị trường tiêu dùng Việt Nam với hơn 100 triệu dân và tầng lớp trung lưu đang Phát triển nhanh.
Theo Eurostat và UNCTAD, Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ 15 của EU về hàng hóa, vượt qua nhiều nền kinh tế mới nổi khác.
Triển vọng tươi sáng
Khảo sát Chỉ số Niềm tin kinh doanh (BCI) quý IV/2024 của EuroCham cho thấy 58% doanh nghiệp EU đánh giá tương đối lạc quan và 17% rất lạc quan về triển vọng kinh doanh trong 5 năm tới. 75% lãnh đạo doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam cho rằng Việt Nam sẽ tiếp tục là lựa chọn ưu tiên cho các dự án đầu tư.
Đại sứ Đức tại Việt Nam, bà Helga Margarete Barth, nhận định Việt Nam đã phát triển thành một trung tâm đầu tư quan trọng đối với các doanh nghiệp Đức tại ASEAN, thu hút đầu tư vào các lĩnh vực truyền thống như sản xuất và hóa chất, cũng như các lĩnh vực công nghệ cao, tài chính và công nghệ thông tin. Bà nhấn mạnh rằng hợp tác thương mại và đầu tư giữa Đức và Việt Nam hứa hẹn nhiều triển vọng và đóng vai trò là liên minh chiến lược trong bối cảnh địa chính trị phức tạp.
Dòng vốn đầu tư từ EU vào Việt Nam tiếp tục tăng, đạt trên 35 tỷ USD, tập trung vào công nghệ cao, năng lượng tái tạo, dược phẩm và logistics, với các dự án tiêu biểu như Lego, Bosch và BW Industrial.
Hướng tới phát triển bền vững
Để tận dụng tối đa cơ hội từ EVFTA, các ngành sản xuất của Việt Nam đang tập trung đầu tư chuyển đổi sản xuất để đáp ứng các quy định của EU về phát triển bền vững, như Thỏa thuận Xanh châu Âu, Cơ chế Điều chỉnh biên giới carbon và Kế hoạch Hành động kinh tế tuần hoàn. Việc thực hiện các chiến lược sản xuất xanh và bền vững đòi hỏi đầu tư về tài chính, nguồn lực và thời gian, nhưng sẽ mang lại lợi thế cạnh tranh, thương mại hóa sản phẩm tốt hơn và khai thác thị trường EU bền vững hơn.
Kết luận
EVFTA đã tạo ra một động lực mới cho thương mại Việt Nam - EU, mang lại lợi ích cho cả hai bên. Để tiếp tục phát huy hiệu quả của hiệp định, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, thu hút đầu tư, và đặc biệt là chuyển đổi sang sản xuất xanh và bền vững để đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng cao của thị trường EU. Việc phê chuẩn hoàn toàn Hiệp định Bảo hộ đầu tư EU - Việt Nam (EVIPA) sẽ mở ra một chương mới đầy triển vọng cho quan hệ thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và EU.
