Bối cảnh và mục tiêu
Ngày 2/2/2025, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 282/QĐ-UBND, phê duyệt Đề án tổng thể Phát triển làng nghề trên địa bàn thành phố trong giai đoạn 2025-2030 và tầm nhìn đến năm 2050. Đề án kỳ vọng mang lại không chỉ giá trị kinh tế mà còn bảo vệ các giá trị văn hóa, nâng cao chất lượng sống của người dân làng nghề. Những mục tiêu chính bao gồm:
• Bảo tồn và phát triển các nghề, làng nghề truyền thống của thành phố trước nguy cơ mai một.
• Thúc đẩy du lịch gắn liền với các làng nghề.
• Nâng cao kỹ năng, chất lượng nhân lực tại các làng nghề.
• Tối ưu hóa quy trình và hiện đại hóa bằng cách đẩy mạnh số hóa.
• Bảo vệ môi trường tại các khu vực làng nghề, tạo nền tảng phát triển bền vững.
Đây là minh chứng cho cam kết mạnh mẽ của chính quyền Hà Nội đối với việc thực hiện song hành hai mục tiêu: bảo tồn văn hóa và tăng trưởng kinh tế.
Các nội dung hành động và khía cạnh phân tích
Đề án được xây dựng với một loạt các nội dung chi tiết nhằm tạo nên thay đổi toàn diện trong các làng nghề từ 2025 đến 2030. Một số mục tiêu nổi bật bao gồm:
• Khôi phục ít nhất 5 làng nghề truyền thống có nguy cơ mai một.
• Công nhận thêm 10 nghề và 25 làng nghề mới, phát triển 10 làng nghề lên danh hiệu làng nghề truyền thống.
• Hỗ trợ số hóa cho 300 sản phẩm làng nghề nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ, bao gồm việc đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử.
• Tăng cường nhận diện thương hiệu thông qua việc bảo hộ sở hữu trí tuệ cho ít nhất 30% sản phẩm làng nghề.
• Phát triển 10 tour du lịch trải nghiệm gắn với làng nghề, tạo đà cho du lịch văn hóa phát triển mạnh mẽ.
• Đầu tư vào đào tạo kỹ năng chuyên sâu cho tối thiểu 80% người lao động tại các làng nghề.
Đặc biệt, đề án nhấn mạnh vào yếu tố bền vững khi cam kết đảm bảo 100% các làng nghề hoạt động theo tiêu chuẩn môi trường và thúc đẩy không gian trưng bày hiện đại.
Cơ hội và triển vọng
• Bảo vệ di sản văn hóa: Số hóa không chỉ giúp sản phẩm tiếp cận thị trường quốc tế mà còn đóng vai trò lưu giữ những giá trị tinh hoa trong các thiết kế, phương thức sản xuất truyền thống.
• Thúc đẩy kinh tế địa phương: Sự tham gia của các sản phẩm làng nghề trên hệ thống thương mại điện tử và du lịch giúp gia tăng giá trị kinh tế đáng kể, tạo thêm nhiều việc làm.
• Nâng tầm chất lượng sản phẩm: Sự bảo hộ sở hữu trí tuệ và quá trình đào tạo kỹ năng giúp các sản phẩm làng nghề trở nên cạnh tranh hơn trên quy mô toàn quốc và thế giới.
• Bền vững về môi trường: Đề án chú trọng đến giải pháp xử lý môi trường, mang lại lợi ích cộng đồng và bảo vệ không gian sống lâu dài.
Những thách thức còn tồn tại
Mặc dù triển vọng tích cực, quá trình thực hiện dự án cũng không tránh khỏi các khó khăn:
• Về nguồn lực: Để đạt được các mục tiêu trên, Hà Nội cần huy động nguồn lực tài chính lớn cũng như đội ngũ nhân lực có chuyên môn cao.
• Thay đổi thói quen và tư duy: Người lao động tại làng nghề vốn quen thuộc với phương thức sản xuất truyền thống có thể gặp khó khăn trong việc chấp nhận sự thay đổi từ số hóa.
• Cộng đồng tham gia hạn chế: Một số hộ sản xuất, doanh nghiệp làng nghề vẫn chưa nhận thức rõ được tiềm năng của số hóa và xu thế thị trường mới.
• Quản lý và giám sát: Việc kiểm soát tiến độ và chất lượng triển khai tại các làng nghề cần có một hệ thống giám sát chặt chẽ và minh bạch.
Đề án hỗ trợ số hóa làng nghề của Hà Nội là một quyết định chiến lược, mang tính cách mạng trong nỗ lực bảo tồn các giá trị truyền thống và đồng thời xây dựng nền kinh tế hiện đại, bền vững. Thành công của đề án không chỉ phụ thuộc ở chính quyền địa phương mà còn yêu cầu sự tham gia đồng bộ từ cộng đồng, doanh nghiệp và cả người tiêu dùng. Đây là “mảnh ghép quan trọng” góp phần định hình một Hà Nội vừa hiện đại nhưng vẫn giữ được cốt lõi văn hóa đặc sắc.
