Tôi thật khổ sở vì người cao, chân dài, giường nằm thì ngắn, do vậy cứ phải co chân lên rất gò bó, khó chịu. Sau 24 giờ xe chạy liên tục, chúng tôi đã đến được thành phố Gia Nghĩa lúc hơn 6 giờ sáng ngày 22/6/2024.
Chúng tôi được anh Võ Văn Hân, Chi hội trưởng Chi Hội VHNT thành phố Gia Nghĩa đón tiếp nồng nhiệt, bao nhiêu mệt nhọc tự nhiên tan biến, phần vì sự nhiệt tình thân thiện của anh Hân, phần vì thời tiết khí hậu ở đây rất mát mẻ như Đà Lạt, lại là đầu mùa mưa, những cơn mưa đến bất chợt, ào ạt một hồi rồi lại tạnh ngay được.
Tỉnh Đắk Nông mới thành lập tách ra từ tỉnh Đắk Lắk tháng 1 năm 2004, là tỉnh nằm ở cực Nam Tây Nguyên, cách thành phố Hồ Chí Minh khoảng hơn 300 km, là nơi sinh sống của 40 dân tộc anh em, từ khắp 63 tỉnh thành trên cả nước về quần tụ an cư tại Đắk Nông. Thành phố Gia Nghĩa, tỉnh lỵ của tỉnh Đắk Nông là một trong những thành phố trẻ, mới thành lập năm 2020, nơi đây gần giống như Đà Lạt, địa hình mấp mô đồi dốc liên tiếp nhau, nhiều cây thông xanh trên các đồi, ven đường và đan xen trên phố; thời tiết như có đủ bốn mùa trong một ngày, nhiệt độ trung bình từ 22-23 độ C. Anh Hân đưa chúng tôi tham quan Bảo tàng Đắk Nông, thật ấn tượng với Bảo tàng âm thanh của nước, lửa, ánh sáng, đàn đá, nhạc cụ dân tộc, một không gian lung linh, huyền ảo đưa ta như rơi vào thế giới kỳ bí, nơi kết nối giữa thời cổ xưa với hiện tại và tương lai. Một bảo tàng thật độc đáo có một không hai hiện nay.
Chúng tôi thăm viếng tượng đài người Anh hùng dân tộc N' Trang Lơng (1870-1935) (ảnh trên), được xây dựng trên đỉnh đồi cao, mặt trông ra hồ lớn đang được gấp rút cải tạo hoàn thành, giống như con mắt ngọc xanh xinh đẹp của thành phố Gia Nghĩa. Anh hùng N' Trang Lơng, tên thật là Lơng, sinh năm 1870, tại làng Bu par, là Tù trưởng làng Bu NTrang, nay thuộc xã Đắk Rtih, huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông. Cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp xâm lược do N Trang Lơng lãnh đạo từ năm 1912 đến năm 1936, đã đánh bại nhiều cuộc tấn công càn quét của quân Pháp, quét sạch các đồn bốt, phản công bất ngờ hệ thống đồn bốt của địch, giải phóng một vùng rộng lớn cao nguyên Mnông, chiến công mang tính lịch sử là trận nghi binh tiêu diệt tên chỉ huy Henri Maitre tại đồn Bu Nôrp diễn ra vào tháng 7 năm 1914. Năm 1935, do sự chỉ điểm của kẻ phản bội M Pông Phê, giặc Pháp đã bao vây, tấn công bất ngờ vào Bu Par, ông bị bắt và bị chúng giết hại vào ngày 23/5/1935.
Cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược của cộng đồng người dân tộc ở Nam Tây Nguyên, dưới sự lãnh đạo của N Trang Lơng là một trang sử chói lọi về lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết đấu tranh giành độc lập của các dân tộc trên đất nước Việt Nam. Tôi có liên tưởng đây như là một cuộc kháng chiến kế tiếp của cuộc khởi nghĩa 30 năm của Nghĩa quân Yên Thế tại tỉnh Bắc Giang (1884-1913) quê hương tôi và các cuộc khởi nghĩa khác, chống thực dân Pháp xâm lược, làm cho quân Pháp chưa bao giờ được yên ổn đô hộ trên mảnh đất hình chữ S này, cho đến khi phải cuốn cờ về nước năm 1954.
Ảnh do tác giả cung cấp.
Đoàn gặp mặt giao lưu với Hội VHNT tỉnh Đắk Nông, thành phần gồm: Nhà văn Đặng Bá Canh, Chủ tịch Hội; Nhà báo Nguyễn Cảnh Phương, Tổng Biên tập Tạp chí Nâm Nung (Tạp chí của Hội VHNT tỉnh Đắk Nông) Phó Chủ tịch Hội; Nhà văn Y Thịnh, nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông, Nhà văn Võ Văn Hân, Nhà văn Nguyễn Như Tấn, Nhà văn Tống Kiều Oanh, Nhà văn Chu Thị Phương,…Tạp chí Nâm Nung, được xuất bản hàng tháng đều đặn đã 20 năm, với nội dung: Chính luận, văn, thơ, nhạc, hoạ, trao đổi, cầu nối bạn đọc, thông tin chuyên đề v.v… Sau lời giới thiệu và phát biểu của đoàn chủ nhà Hội VHNT tỉnh Đắk Nông, Đại tá Nhà văn Bùi Thanh Minh, Trưởng đoàn Chi hội 2 Hội Nhà văn Hà Nội đã phát biểu, giới thiệu thành phần trong đoàn, cảm ơn sự đón tiếp nồng hậu của Hội VHNT tỉnh nhà, đồng thời đề cập những vấn trong hoạt động, giao lưu giữa Hội VHNT tỉnh Đắk Nông và Chi hội Nhà văn Hà Nội trong thời gian qua cùng những dự định trong thời gian tới, với ý tưởng là sẽ kết nghĩa giữa hai đơn vị này để giao lưu, gắn bó, trao đổi về VHNT, tạo điều kiện cho hội viên gặp gỡ tìm hiểu, nền văn hoá địa phương, vùng miền, truyền cảm hứng cho sáng tác VHNT.
Chúng tôi đến thăm gia đình anh Võ Văn Hân và ăn sáng cùng gia đình tại nhà. Chị Lan vợ anh quê gốc ở Huế, có khuôn mặt thật phúc hậu, quý phái, tướng ích phu tử, nói năng nhỏ nhẹ đúng giọng Huế. Chị mời chúng tôi thưởng món mỳ Quảng đặc sản, pha trộn với hương vị của bún bò Huế do tự tay chị chế biến, ăn thơm ngon hợp vị. Sau đó chúng tôi xin chụp chung với gia đình anh chị một kiểu ảnh làm kỷ niệm.
Sáng ngày 23/6/2024, chúng tôi được dự buổi ra mắt Quán văn 104, với nhiều tác giả, sáng tác chân dung văn học chuyên đề giới thiệu từng vùng miền trong cả nước, từ số 01 đến nay đã trên 100 số rồi, trải qua 15 địa phương: TP Hồ Chí Minh, Phan Thiết, Phan Rang, Nha Trang, Tuy Hoà, Quy Nhơn, Quảng Ngãi, Đà Nẵng, Huế, Quảng Trị, Hà Nội, Cần Thơ, Châu Đốc, Đà Lạt, Đắk Nông. Thời gian tới sẽ là các vùng miền khác nữa, do Nhà văn Nguyên Minh chủ biên, Có sự quan tâm tham dự của đồng chí Trần Quốc Huy, nguyên Uỷ viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Tỉnh uỷ Đắk Nông, đồng chí Tôn Thị Ngọc Hạnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông; với nội dung đa dạng, phong phú về thể loại, có chất lượng tốt, lan toả các sắc màu văn hoá riêng từng vùng miền khác nhau, tạo nên một bức tranh văn học rực rỡ của Quán Văn chuyên đề. Đặc biệt là trong tập 104 này, chuyên đề viết về vùng đất Đắk Nông với sự tham gia của nhiều cây viết trong và ngoài tỉnh, đã khắc hoạ nên một vùng đất đại ngàn cao nguyên MNông đa sắc màu văn hoá, đang từng ngày thay da đổi thịt, phát triển về mọi mặt.
Những ngày sau, anh Hân bố trí xe và trực tiếp đưa đoàn chúng tôi đi tham quan khu du lịch Eva, đặc biệt là khu du lịch Công viên địa chất toàn cầu Tà Đùng, theo đường quốc lộ 28 cách thành phố Gia Nghĩa chừng hơn 50 cây số là đến Tà Đùng. Trên đường đi, anh Hân chuyện trò vui vẻ, hài hước và rất am hiểu về lịch sử, văn hoá, phong tục tập quán của vùng đất Mnông này mà anh cùng gia đình đã có hơn 40 năm gắn bó, coi như quê hương thứ hai của mình. Tà Đùng là thượng nguồn của sông Đồng Nai, là đáy của một ngọn núi lửa phun trào đã tắt từ xa xưa, nay do nhà máy Thuỷ điện Đồng Nai 3 tích nước mà tạo nên một vùng ngập nước được ví như một Hạ Long trên cao nguyên. Vào mùa mưa, nước dâng cao, ta trải nghiệm bơi thuyền trên mặt hồ, luồn qua những núi đảo này đến núi đảo khác, thật là một phong cảnh sơn thuỷ hữu tình. Khi đứng trên cao ngắm xuống, ta còn chiêm ngưỡng cảnh mây vờn dưới chân núi bao quanh lòng hồ Tà Đùng, nên mọi người thường háo hức rủ nhau phục để săn mây là thế. Nếu muốn trải nghiệm hết vẻ đẹp của hồ Tà Đùng thì phải mất vài ba ngày. Nghe nói nơi đây còn có hang động núi lửa bazan dài nhất Đông Nam Á. Không phải ngẫu nhiên mà đã được UNESCO công nhận là Công viên địa chất toàn cầu.
Chia tay các bạn tại thành phố Gia Nghĩa thật bùi ngùi xúc động, những cái bắt tay ấm áp, những cái ôm thật chặt, lời cảm ơn, lời chào và hẹn nhau ngày tái ngộ. Tạm biệt mảnh đất Đắk Nông đã để lại trong tôi nhiều ấn tượng sâu sắc về con người chân chất, thân thiện, nhiệt tình, ấm áp cùng với thiên nhiên tươi đẹp, mát lành đang ẩn chứa rất nhiều tiềm năng này.
Đắk Nông- Hà Nội, ngày 8/7/2024
HMS
Trái tim người lính
