Hà Nội khẩn trương xây dựng lộ trình phát triển hạ tầng sạc
Theo thông tin từ Sở Xây dựng Hà Nội, thành phố đang đối mặt với áp lực lớn trong việc phát triển hệ thống trạm sạc để theo kịp tốc độ gia tăng của xe điện, đặc biệt từ năm 2025 trở đi. Nhu cầu chuyển đổi phương tiện xanh đang tăng nhanh, nhưng hạ tầng kỹ thuật chưa theo kịp.
Hiện nay, Hà Nội vẫn chưa có một quy hoạch tổng thể về mạng lưới điện và hệ thống trạm sạc, bao gồm cả cho xe máy và ô tô điện. Bên cạnh đó, các văn bản pháp lý hiện hành chưa quy định rõ tiêu chuẩn kỹ thuật, dẫn đến việc các hãng xe và nhà cung cấp hạ tầng chưa thể chia sẻ trạm sạc dùng chung.
Ngoài ra, việc kêu gọi xã hội hóa đầu tư vào trạm sạc đang gặp khó khăn do thiếu khung pháp lý quản lý, chưa có hướng dẫn cụ thể về giá dịch vụ sạc, vận hành, cũng như trách nhiệm giữa các bên liên quan.
Bài học từ các quốc gia khác
Trong bối cảnh đó, nhiều chuyên gia cho rằng Việt Nam có thể học hỏi mô hình trạm sạc xe máy điện từ Trung Quốc, nơi có tới hơn 400 triệu xe máy điện.
Tại đây, các trạm sạc phát triển theo hướng mạng lưới phân tán, quy mô nhỏ (từ 6 - 20 cổng sạc) nhưng được bố trí dày đặc khắp đô thị: tầng hầm chung cư, ki-ốt ven đường, bãi đỗ xe công cộng, siêu thị hay trạm xe buýt. Diện tích mỗi trạm dưới 5 m2, chi phí đầu tư chỉ vài chục triệu đồng nhưng có thể phục vụ hàng chục lượt sạc mỗi ngày.
Đặc biệt, các trạm đều tích hợp ứng dụng điều khiển thông minh qua điện thoại, cho phép người dùng định vị trạm gần nhất, theo dõi mức pin, hẹn giờ sạc và thanh toán điện tử qua WeChat, Alipay. Công nghệ quản lý phụ tải theo thời gian thực giúp ưu tiên sạc vào giờ thấp điểm, tiết kiệm điện và giảm áp lực cho lưới điện.
Về an toàn phòng cháy, Trung Quốc quy định cấm hoàn toàn việc sạc xe điện trong hành lang, lối thoát hiểm. Các trạm công cộng bắt buộc có cảm biến nhiệt, tự ngắt dòng và kết nối trực tiếp với hệ thống cảnh báo của lực lượng phòng cháy chữa cháy.
Bên cạnh sạc truyền thống, nhiều đô thị lớn tại Trung Quốc đã đẩy mạnh mô hình trạm đổi pin, chỉ mất 1 - 2 phút để thay mới. Các hãng xe điện đã đồng thuận sử dụng pin tiêu chuẩn (48V hoặc 60V), cho phép hoán đổi linh hoạt giữa các thương hiệu.
Đây là giải pháp đặc biệt phù hợp với xe công nghệ, giao hàng, những nhóm người dùng cần thời gian sạc ngắn và mật độ sử dụng cao.
Bên cạnh Trung Quốc, Việt Nam cũng có thể học hỏi từ nhiều quốc gia châu Á khác trong việc phát triển hạ tầng trạm sạc xe máy điện.
Tại Hàn Quốc, hệ thống trạm sạc được tích hợp vào đô thị thông minh, xuất hiện ở trạm metro, điểm dừng xe buýt, bãi xe đạp,... giúp người dân sạc xe trong quá trình chuyển tuyến giao thông.
Chính quyền các thành phố lớn như Seoul, Busan khuyến khích mô hình trạm sạc di động, góp phần tiết kiệm diện tích và chi phí vận hành.
Ở những quốc gia có điều kiện kinh tế và hạ tầng giao thông tương đồng với Việt Nam như Indonesia và Ấn Độ, chính phủ đóng vai trò đồng hành cùng doanh nghiệp tư nhân trong việc mở rộng hệ thống trạm sạc.
Tại Ấn Độ, nhiều công ty được cấp đất công và miễn thuế nhập khẩu thiết bị sạc, đổi lại phải cam kết triển khai trạm tại các khu vực có thu nhập thấp, nhằm đảm bảo tính tiếp cận rộng rãi và công bằng cho người dân.
