Từ khóa "mô hình thông minh" :

Gạo nếp Khẩu Nua Lếch là giống lúa nếp bản địa của người đồng bào dân tộc Tày, có lịch sử phát triển hàng trăm năm, được trồng vào vụ mùa tại các xã Thượng Quan, Thượng Ân, Cốc Đán,… của huyện Ngân Sơn. Gạo nếp Khẩu Nua Lếch có nhiều đặc tính quý, hàm lượng dinh dưỡng cao và đặc biệt là mùi thơm đặc trưng của nếp và được sử dụng làm nguyên liệu tạo nhiều sản phẩm đặc sản như: cốm, xôi, bánh chưng... Độ thơm, mềm, dẻo, ngọt của gạo nếp Khẩu Nua Lếch được coi là một trong những loại gạo ngon nhất trong các giống gạo nếp của Việt Nam. Từ kết quả của đề tài Phục tráng và phát triển giống lúa Khẩu nua lếch tại huyện Ngân Sơn năm 2014, huyện đã bắt đầu mở rộng diện tích gieo trồng giống lúa Khẩu nua lếch theo kỹ thuật canh tác lúa cải tiến SRI. Đến vụ mùa năm 2020 toàn huyện có tổng diện tích gieo trồng là 107 ha. Năm 2015, huyện Ngân Sơn đã đăng ký bảo hộ thành công nhãn hiệu tập thể “Gạo nếp Khẩu nua lếch Ngân Sơn” đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiêu thụ sản phẩm gạo không chỉ ở thị trường truyền thống mà còn được kết nối và bày bán tại siêu thị Big C và các cửa hàng nông sản an toàn tại nhiều tỉnh, thành trong cả nước. Năm 2019, sản phẩm Gạo nếp Khẩu Nua Lếch của HTX Khẩu Nua Lếch Thượng Quan được xếp hạng  3 sao OCOP cấp tỉnh. Ngoài sản phẩm gạo, trong vài năm trở lại đây, các hộ trồng lúa còn tiến hành sản xuất cốm từ thóc non của lúa Khẩu nua lếch để xuất bán không chỉ tại địa phương mà còn tại các tỉnh, thành phố trong miền Nam như Đồng Nai, TP. Hồ Chí Minh giá bán 90.000-100.000đ/kg. Đây là hướng đi mới giúp gia tăng giá trị cho lúa Khẩu nua lếch.

Dự án “Hợp tác Nam – Nam nhằm nhân rộng các sáng kiến chuỗi giá trị thích ứng với biến đổi khí hậu” do Cơ sở Hợp tác Tam giác và Nam-Nam (SSTC) của Trung Quốc-IFAD tài trợ, được triển khai tại 4 nước Lào, Campuchia, Trung Quốc và Việt Nam, đã lựa chọn được 60 mô hình sản xuất nông nghiệp hiệu quả để triển khai nhân rộng. Trong đó, Việt Nam đóng góp 42 mô hình sản xuất chế biến nông sản thích ứng với biến đổi khí hậu…