Đà tăng trưởng này tiếp tục được duy trì mạnh mẽ trong 6 tháng đầu năm 2025, với kim ngạch xuất khẩu đạt 32,8 tỷ USD, tăng 16,5% so với cùng kỳ. Những con số này khẳng định vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu, với nhiều mặt hàng chủ lực liên tục tăng trưởng.
Thị trường sản phẩm sấy khô rất tiềm năng cho nông sản Việt Nam.
Tuy nhiên, một thực tế đáng chú ý là tỷ trọng xuất khẩu sản phẩm chế biến sâu vẫn còn khiêm tốn. Theo đánh giá của các chuyên gia ngành, khoảng 70-80% nông sản Việt Nam vẫn được xuất khẩu dưới dạng thô hoặc sơ chế. Điều này khiến giá trị thu về chưa tương xứng với tiềm năng, đồng thời khiến nông sản Việt dễ bị tổn thương trước những biến động của thị trường thế giới.
Cơ hội mới từ sự thay đổi của thị trường toàn cầu
Từ lâu, Việt Nam đã được biết đến là một trong những “vựa nông sản” lớn của thế giới nhờ lợi thế về khí hậu và đất đai. Thế nhưng, trước sự thay đổi không ngừng của người tiêu dùng toàn cầu, nhu cầu thị trường cũng đang dịch chuyển mạnh mẽ.
Giờ đây, người mua không chỉ quan tâm đến xuất xứ, mà còn muốn biết câu chuyện, chất lượng và giá trị phía sau một sản phẩm. Sự thay đổi này mở ra cơ hội để Việt Nam định vị lại vai trò của mình trong thương mại quốc tế: Không chỉ là nhà cung cấp nguyên liệu thô, mà còn là quốc gia gắn liền với sự chuẩn chỉnh và tỉ mỉ trong sản xuất.
Theo Bộ Công Thương, xuất khẩu nông sản chế biến của Việt Nam đã tăng hơn 15% về giá trị so với cùng kỳ năm trước, cho thấy nhu cầu ngày càng lớn đối với sản phẩm phân khúc cao cấp hơn. Dự báo, đến năm 2030, nhu cầu trái cây nhiệt đới sấy khô toàn cầu sẽ đạt 8,3 tỷ USD, được thúc đẩy bởi xu hướng tiêu dùng chú trọng tới sức khỏe ở châu Âu và Bắc Mỹ.
Saigon Fruits đơn vị tiên phong và 5 giải pháp đột phá
Giữa làn sóng chuyển đổi này, một thế hệ doanh nghiệp mới đang nổi lên - tập trung nâng tầm cách Việt Nam đưa thế mạnh nông sản ra thế giới. Một ví dụ tiêu biểu là Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Saigon Fruits, một startup tập trung định hướng phát triển các sản phẩm trái cây chế biến từ nguyên liệu trong nước.
Thay vì mở rộng bằng mọi giá, công ty chọn cách đi bài bản: đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển (R&D) để tìm ra giải pháp tối ưu trong việc giữ trọn hương vị, dưỡng chất và thời hạn bảo quản, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Để giải quyết bài toán nan giải này và học hỏi từ các mô hình tiên phong, nhà báo Vương Xuân Nguyên, Tổng Thư ký Tạp chí Khoa học Phát triển nông thôn Việt Nam, đã đề xuất năm giải pháp chiến lược, coi đây là một trong những hướng mở để nâng cao giá trị và xây dựng thương hiệu bền vững cho nông sản Việt.
(1) Nâng cấp công nghệ chế biến: Đầu tư vào công nghệ chế biến sâu là yếu tố cốt lõi để chuyển đổi từ sản phẩm thô sang sản phẩm tinh. Việc này không chỉ giúp bảo quản sản phẩm tốt hơn mà còn tạo ra các sản phẩm đa dạng, đáp ứng nhu cầu cao cấp của thị trường.
(2) Thay đổi tư duy sản xuất từ số lượng sang chất lượng: Theo ông Vương Xuân Nguyên, "chúng ta không thể cạnh tranh bằng giá rẻ mãi được, mà phải cạnh tranh bằng chất lượng và giá trị". Điều này đòi hỏi người nông dân và doanh nghiệp phải chuyển đổi tư duy từ việc chạy theo sản lượng sang tập trung vào chất lượng, an toàn thực phẩm và các tiêu chuẩn quốc tế như GlobalGAP, VietGAP.
(3) Tăng cường kết nối thị trường và câu chuyện sản phẩm: Để bán được sản phẩm tinh chế, doanh nghiệp cần hiểu rõ thị trường mục tiêu và xây dựng câu chuyện cho sản phẩm. "Câu chuyện sản phẩm chính là linh hồn giúp nông sản Việt Nam chạm tới trái tim người tiêu dùng quốc tế", ông Vương Xuân Nguyên chia sẻ.
(4) Đa dạng hóa sản phẩm và chuỗi giá trị: Cần khai thác tối đa giá trị từ một đơn vị sản phẩm. Bên cạnh trái cây sấy, doanh nghiệp có thể nghiên cứu sản xuất các sản phẩm phái sinh từ vỏ, hạt hoặc các phụ phẩm. Việc đa dạng hóa này không chỉ giúp tận dụng nguồn nguyên liệu mà còn tạo ra các chuỗi giá trị mới, giảm thiểu lãng phí.
(5) Hợp tác và liên kết chặt chẽ: Tầm nhìn của các doanh nghiệp cần vượt ra khỏi phạm vi nội tại. Việc hợp tác với các đối tác trong nước, quốc tế, và liên kết chặt chẽ với người nông dân sẽ tạo ra một chuỗi cung ứng bền vững. Nhà báo Vương Xuân Nguyên khẳng định: "Liên kết chính là sức mạnh để nông sản Việt Nam vươn xa".
Con đường phát triển của ngành nông sản Việt Nam không phải là xuất khẩu càng nhiều càng tốt, mà là làm thế nào để mỗi sản phẩm xuất khẩu mang theo giá trị cao nhất. Bằng cách áp dụng các giải pháp trên, Việt Nam có thể chuyển mình từ một "vựa thô" thành một thương hiệu đáng tin cậy trên bản đồ nông sản toàn cầu.
