Hôm nay (18/8/2025) ngày đầu tuần, không quản trời mưa gió và những con đường nhỏ uốn cong theo các thôn làng, chúng tôi cùng nhau tới làng Ia Gri, xã Biển Hồ, tỉnh Gia Lai nơi chân nghọn núi lửa Chư Đang Ya được cho là rất đẹp, hấp dẫn đang hằng ngày thu hút khách du lịch tìm về khám phá, tham quan, tìm hiểu và cùng nhau check-in để lan toả đến mọi người.
Chỉ tiếc là nơi đây Dự án xây dựng nhà rông “điểm đến du lịch tiêu biểu”, một công trình rất lớn đang xây dựng chuẩn bị đón chào mùa lễ hội dã quỳ Chư Đang Ya năm 2025, nhưng lại bị tạm dừng thi công. Dưới trời mưa bao nhiêu vật liệu xây dựng nằm chồng chất, đất đá trôi chảy nham nhở, công trình gần như hoang vu, hoang phí...
Qua tìm hiểu chúng tôi được biết: Công trình này được thiết kế xây dựng nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào DTTS; đồng thời thúc đẩy phát triển du lịch địa phương gắn với thắng cảnh núi lửa Chư Đang Ya, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.
Dự án được phê duyệt gồm các hạng mục: Nhà trưng bày 1 và 2; khu phục dựng cảnh quan; đài nước; cổng chào, hàng rào; sân bê tông, sân nội bộ; hoa viên và thảm cỏ; giếng khoan; di dời nhà rông hiện trạng; san nền...do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Chư Pah (cũ) làm chủ đầu tư với tổng kinh phí trên 9,4 tỷ đồng từ nguồn vốn Dự án 6 thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi năm 2024.
Đến nay, dự án đã thi công trên 60% khối lượng, giá trị công trình trên 4,6 tỉ đồng, thì đang bị tạm dừng thi công chờ chỉ đạo từ cơ quan có thẩm quyền, nguy cơ phải tháo dỡ trả lại nguyên trạng ban đầu.
Trước đó ngày 24-1, trên cơ sở báo cáo thẩm định của Phòng Kinh tế - Hạ tầng, Chủ tịch UBND huyện Chư Pah (cũ) đã ký ban hành quyết định phê duyệt Báo cáo kinh tế - Kỹ thuật đầu tư xây dựng dự án trên. Dự án có tổng mức đầu tư trên 9,4 tỉ đồng, từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tháng 4-2025, dự án được khởi công, dự kiến sẽ hoàn thành ngày 2-11-2025.
Tuy nhiên, đến ngày 18-7 sau chuyến kiểm tra, thị sát địa bàn nơi Dự án xây dựng nhà rông “điểm đến du lịch tiêu biểu” đang triển khai xây dựng tại làng Ia Gri và làm việc với cấp ủy, chính quyền địa phương, bà Nguyễn Thị Thanh Lịch, Phó chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai cùng với 4 sở, Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh.
Tận mắt chứng kiến và nhìn thấy toàn cảnh làng Ia Gri dưới chân núi lửa Chư Đang Ya đẹp, hùng vĩ, Bà Nguyễn Thị Thanh Lịch tiếp tục khẳng định, núi lửa Chư Đang Ya là một trong những miệng núi lửa đẹp và nổi tiếng ở Gia Lai, Việt Nam. Đặc biệt núi lửa Chư Đang Ya còn được tạp chí Anh bình chọn là một trong 10 miệng núi lửa đẹp nhất thế giới. Cùng với đó, Khu Du lịch Biển Hồ - Chư Đang Ya tỉnh Gia Lai đã được bổ sung vào Danh mục các địa điểm tiềm năng phát triển Khu du lịch quốc gia theo Quyết định số 201/QĐ- TTg ngày 22 tháng 1 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
Cũng theo bà Phó chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai, Nhà rông là công trình mang giá trị văn hóa đặc trưng của bà con đồng bào các dân tộc thiểu số, mà cụ thể ở đây là của bà con người J'rai. Nhà rông gắn với đời sống văn hóa tinh thần, phong tục, tập quán và phát triển du lịch bền vững. Việc xây dựng phải giữ nguyên kiến trúc truyền thống, sử dụng vật liệu truyền thống, tránh bê tông hóa hoặc hình thức gây phản cảm, làm mất giá trị văn hóa nguyên gốc.
Việc sử dụng vốn ngân sách nhà nước phải đúng quy định, tuân thủ Hướng dẫn số 1684/HD-BVHTTDL ngày 28-4-2023 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về "bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch" và các văn bản pháp luật liên quan.
Dư luận của người dân địa phương xung quanh khu vực cho rằng “Dự án xây dựng nhà rông “điểm đến du lịch tiêu biểu” nằm trong khuôn khổ Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi năm 2024, với tổng kinh phí trên 9,4 tỷ đồng, là một dự án rất lớn. Nhưng tại sao hồ sơ dự án chưa đảm bảo quy trình lấy ý kiến của các cơ quan, đơn vị hữu quan và cộng đồng. Thiết kế bê tông hóa, không đúng mẫu nhà rông truyền thống J'rai. Bố trí hạng mục không phù hợp văn hóa, có nguy cơ phá vỡ cảnh quan núi lửa Chư Đang Ya, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình ảnh du lịch...mà vẫn được triển khai xây dựng, gây ra dư luận không tốt.
Trước thực tế trên, Phó chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Nguyễn Thị Thanh Lịch đã giao Sở Dân tộc và Tôn giáo chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan khẩn trương rà soát, kiểm tra việc sử dụng nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia và tuân thủ hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đối với dự án trên.
Đồng thời giao cho Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng tỉnh Gia Lai chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan kiểm tra, rà soát toàn bộ hạng mục công trình, đề xuất phương án xử lý, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật và yêu cầu bảo tồn văn hóa.
Không biết rồi đây các cơ quan, ban ngành được giao nhiệm vụ trên sẽ phối hợp kiểm tra, kết luận và đề nghị xử lý như thế nào, nhưng trước mắt công trình đã phải “dừng lại để kiểm tra”.
Công trình ngỗn ngang, đất đá đào đắp, san lấp xây dựng nham nhở, đợi chờ...ngày hội dã quỳ Chư Đang Ya thì sắp đến, nhưng lạ là đến nay vẫn chưa có một văn bản hay một quyết định nào của tỉnh Gia Lai nói về việc “dừng thi công” Dự án xây dựng nhà rông “điểm đến du lịch tiêu biểu” nằm trong khuôn khổ Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi năm 2024.
Câu hỏi đặt ra: Ai là người phải chịu trách nhiệm trong dự án này?
