Việc quản trị rủi ro trong nông nghiệp là yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành.
Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn nhất là làm thế nào để thay đổi nhận thức, chuyển hóa từ tư duy sản xuất bị động sang chủ động của người nông dân.
Để thực hiện điều đó, truyền thông đóng vai trò không thể thiếu, trở thành cầu nối quan trọng giữa chính sách, công nghệ và người sản xuất.
Vai trò của truyền thông trong việc thay đổi nhận thức và hành vi
Trong lĩnh vực nông nghiệp, nơi tư duy sản xuất còn chịu nhiều ảnh hưởng của yếu tố tự nhiên và thói quen, truyền thông đóng vai trò như một chất xúc tác mạnh mẽ, có khả năng thay đổi cả nhận thức và hành vi của cộng đồng.
(1) Truyền thông thay đổi nhận thức về rủi ro. Rủi ro trong nông nghiệp thường được người dân nhìn nhận một cách bị động, theo kiểu "được mùa nhờ trời".
Truyền thông chính là công cụ giúp chuyển hóa nhận thức này sang một tư duy chủ động. Thông qua các bài báo, phóng sự, truyền thông đã chỉ ra rằng thiên tai, dịch bệnh không phải là những sự kiện ngẫu nhiên mà là những rủi ro có thể được dự báo, phòng tránh và quản lý.
Bằng cách trình bày các số liệu về thiệt hại, phân tích nguyên nhân và giới thiệu các phương pháp khoa học, truyền thông đã giúp người nông dân hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc chủ động quản trị rủi ro.
(2) Truyền thông chuyển hóa nhận thức thành hành vi. Thay đổi nhận thức chỉ là bước đầu, điều quan trọng là phải thúc đẩy hành động.
Truyền thông đã làm tốt vai trò này bằng cách cung cấp bằng chứng thực tế. Các câu chuyện về nông dân đã mua bảo hiểm và được bồi thường kịp thời sau một trận lũ lụt, hay các mô hình canh tác hiệu quả đã giúp giảm thiểu thiệt hại từ sâu bệnh, đã tạo ra niềm tin và động lực mạnh mẽ.
Từ đó, nó khuyến khích người nông dân từ bỏ thái độ e dè, thụ động và bắt đầu tìm hiểu, áp dụng các giải pháp như mua bảo hiểm nông nghiệp hay đầu tư vào công nghệ mới. Truyền thông đã biến những khái niệm trừu tượng thành những lợi ích hữu hình.
(3) Truyền thông định hình vị trí và vai trò của các chủ thể. Truyền thông không chỉ tác động đến nông dân mà còn đóng vai trò là cầu nối giữa các chủ thể.
Nó giúp nông dân tiếp cận thông tin chính xác, giúp các nhà hoạch định chính sách nắm bắt được thực trạng và phản hồi từ người dân, đồng thời giúp các đơn vị bảo hiểm tiếp cận được với đối tượng khách hàng tiềm năng.
Truyền thông đã trở thành một kênh phản hồi đa chiều, góp phần hoàn thiện chính sách và tạo ra một hệ sinh thái bền vững cho ngành nông nghiệp.
Các giải pháp đổi mới truyền thông về rủi ro nông nghiệp
Để phát huy tối đa vai trò của mình, công tác truyền thông cần một sự đổi mới căn bản.
Thứ nhất, đổi mới nội dung và hình thức truyền thông theo hướng chuyên sâu và thực tiễn. Để thuyết phục người nông dân, nội dung truyền thông phải thực sự chất lượng và thiết thực.
Chúng ta cần chuyên sâu hóa các bài báo, biến dữ liệu và phân tích thành những câu chuyện dễ hiểu về lợi ích của bảo hiểm nông nghiệp. Các bài viết nên chỉ ra bằng con số cụ thể về khoản bồi thường sau thiên tai hoặc dịch bệnh để người nông dân thấy được giá trị của việc đầu tư.
Đồng thời, cần sáng tạo các chương trình đối thoại đa chiều, mời cả chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và quan trọng nhất là những nông dân thành công đã áp dụng các giải pháp quản trị rủi ro hiệu quả.
Thứ hai, xây dựng chiến lược truyền thông đa kênh và có trọng tâm. Một chiến dịch hiệu quả cần phải phối hợp nhịp nhàng giữa nhiều kênh và được thực hiện đúng thời điểm.
Cần kết hợp sử dụng các kênh truyền thống như truyền hình, đài phát thanh để tiếp cận diện rộng. Song song đó, các kênh số như mạng xã hội, YouTube sẽ giúp tạo ra tương tác và thảo luận.
Một yếu tố then chốt là phải tổ chức các chiến dịch truyền thông theo mùa vụ. Ví dụ, chiến dịch về bảo hiểm nông nghiệp nên được triển khai mạnh mẽ trước mùa gieo trồng để người nông dân có đủ thời gian tìm hiểu và đăng ký.
Thứ ba, nâng cao năng lực đội ngũ và thúc đẩy đối thoại hai chiều. Để chiến lược truyền thông thành công, đội ngũ thực hiện cần có kiến thức sâu rộng về cả truyền thông và nông nghiệp, hiểu được tư duy và những khó khăn thực tế của người nông dân.
Cuối cùng, truyền thông phải trở thành một kênh phản hồi hiệu quả. Các chương trình talkshow, diễn đàn trực tuyến phải là nơi để người nông dân bày tỏ ý kiến, phản ánh những vướng mắc với các chính sách. Điều này giúp các nhà hoạch định chính sách nắm bắt được thực tế và điều chỉnh kịp thời, tạo dựng lòng tin và sự hợp tác lâu dài.
Tóm lại, việc thay đổi công tác truyền thông đòi hỏi một sự đầu tư nghiêm túc và bài bản. Bằng cách thực hiện các giải pháp trên, chúng ta có thể từng bước thay đổi nhận thức của người nông dân, biến rủi ro thành cơ hội và xây dựng một nền nông nghiệp vững vàng trước mọi thách thức.
Còn tiếp...
