Từng là “thiên đường xe máy”, vì sao Đài Loan nói không với xe xăng?

Với mật độ xe máy cao nhất thế giới và ô nhiễm không khí ngày càng nghiêm trọng, Đài Loan đang đẩy mạnh kế hoạch loại bỏ xe sử dụng động cơ đốt trong, hướng đến tương lai xanh với xe điện và phương tiện chia sẻ.

Mật độ xe máy dày đặc và gánh nặng môi trường

Đài Loan (Trung Quốc) là một trong những nơi có mật độ xe máy cao nhất thế giới.

Với dân số chỉ khoảng 23 triệu người, hòn đảo này từng có tới 14 triệu xe máy, gần như mỗi người sở hữu một chiếc.

21
 

Tuy nhiên, sự tiện lợi này đi kèm hệ lụy đáng lo ngại: xe máy được cho là nguyên nhân của hơn 20% lượng phát thải bụi mịn PM2.5 – một trong những tác nhân chính gây ô nhiễm không khí và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng.

Trước thực trạng này, chính quyền Đài Loan đã đặt mục tiêu đầy tham vọng: loại bỏ hoàn toàn xe máy chạy xăng vào năm 2035 và cấm ô tô sử dụng nhiên liệu hóa thạch vào năm 2040.

Hàng loạt chính sách ưu đãi để thúc đẩy xe điện

Từ năm 2017, Đài Loan đã bắt đầu triển khai chiến dịch kiểm soát ô nhiễm, trong đó xe máy điện trở thành một phần trọng tâm.

Một năm sau, đảo quốc này quyết định đầu tư mạnh tay với việc bổ sung thêm 3.310 trạm sạc, nâng tổng số trạm sạc xe điện lên khoảng 5.000 chỉ trong 5 năm.

22
 

Song song với đó là loạt chính sách khuyến khích người dân chuyển sang xe máy điện: từ trợ giá, biển số riêng, bãi đậu xe ưu tiên đến miễn giảm phí đỗ. Các phương tiện điện không chỉ dễ tiếp cận hơn mà còn được chính quyền hậu thuẫn cả về hạ tầng lẫn pháp lý.

Thời điểm bắt đầu triển khai kế hoạch vào năm 2017, trong hơn 1 triệu xe máy bán ra, chỉ có 40.000 là xe điện.

Nhưng theo khảo sát, gần 60% người dùng bày tỏ sẵn sàng chuyển đổi nếu có điều kiện phù hợp – một tín hiệu tích cực cho lộ trình “xanh hóa” giao thông tại đây.

Đầu tư hơn 6.200 tỷ đồng để dọn đường cho xe điện

Nỗ lực chuyển đổi sang giao thông xanh tại Đài Loan được hậu thuẫn bởi ngân sách đáng kể. Bộ Kinh tế nước này từng công bố kế hoạch đầu tư 7 tỷ Đài tệ (hơn 6.200 tỷ đồng) cho các hạng mục:

  • 4 tỷ NTD dùng để lắp đặt hệ thống trạm sạc và trạm đổi pin xe máy điện

  • 2 tỷ NTD hỗ trợ người dân chuyển đổi từ xe máy xăng 2 thì sang xe điện

  • 1 tỷ NTD dành cho hoạt động nghiên cứu, phát triển pin và mô-tơ điện

23
 

Không chỉ là vấn đề môi trường, xe máy xăng còn bị xem là tác nhân cản trở giao thông đô thị: lấn chiếm vỉa hè, chen lấn làn đường và gây ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng sống trong đô thị.

Giao thông chia sẻ – chiến lược bền vững cho tương lai

Nhận thấy rằng không phải ai cũng có thể nhanh chóng từ bỏ xe cá nhân, chính quyền Đài Loan còn thúc đẩy mạnh mẽ mô hình “di chuyển chia sẻ” (shared mobility), đặc biệt là với xe máy điện.

Theo các chuyên gia, mỗi chiếc ô tô chia sẻ có thể thay thế 15 ô tô cá nhân và mỗi xe máy điện chia sẻ có thể thay thế tới 10 xe máy truyền thống. Điều này giúp giảm lượng phương tiện lưu thông, giảm tắc đường và tăng hiệu quả sử dụng giao thông công cộng.

Xe máy điện chia sẻ cũng mang lại trải nghiệm vượt trội cho người dùng: tăng tốc mượt mà, không gây rung, chi phí thấp hơn sở hữu xe cá nhân.

Đồng thời, tất cả xe đều được bảo dưỡng định kỳ, có mức bảo hiểm cao gấp 2–3 lần xe tư nhân và liên tục được cập nhật phần mềm từ xa.

24
 

Chu kỳ thay xe dưới 5 năm giúp duy trì chất lượng đội xe ở mức cao, phù hợp với môi trường vận hành tại đô thị đông đúc.

Đài Loan – hình mẫu chuyển mình giao thông bền vững

Dù còn nhiều thách thức, đặc biệt về hành vi người tiêu dùng và hạ tầng, kế hoạch loại bỏ xe xăng của Đài Loan vẫn được đánh giá là một trong những chiến lược “xanh hóa” quyết liệt và có hệ thống nhất châu Á.

Với chính sách hỗ trợ toàn diện, đầu tư hạ tầng đúng hướng và sự đồng thuận từ một bộ phận lớn người dân, Đài Loan đang chứng minh rằng ngay cả một “thiên đường xe máy” cũng có thể chuyển mình mạnh mẽ vì môi trường và sức khỏe cộng đồng.