Dự báo thị trường và những hướng đi mới
Thị trường nông sản thế giới được dự báo sẽ tiếp tục có sự phân hóa sâu sắc. Các thị trường truyền thống như Hoa Kỳ, EU sẽ ngày càng thắt chặt các tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc và đặc biệt là phát triển bền vững. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để nông sản Việt Nam nâng cao vị thế.
Các thị trường tiềm năng khác như Trung Đông, châu Phi, và các quốc gia Hồi giáo (Halal) sẽ là những hướng đi chiến lược. Đây là những thị trường có nhu cầu lớn, nhưng đòi hỏi sự am hiểu về văn hóa và tiêu chuẩn riêng. Bằng cách chủ động tiếp cận, Việt Nam có thể giảm sự phụ thuộc vào các thị trường lớn, tạo ra một mạng lưới xuất khẩu bền vững hơn.
Giải pháp nâng cao giá trị và phát triển thị trường
Một là, nâng cao giá trị gia tăng thông qua chế biến sâu. Thay vì chỉ xuất khẩu thô, Việt Nam cần tập trung vào chế biến sâu để tạo ra những sản phẩm có giá trị cao hơn. Ví dụ, thay vì xuất khẩu cà phê hạt thô, hãy tập trung vào cà phê rang xay, cà phê hòa tan. Hoặc với gạo, việc phát triển các dòng sản phẩm đặc biệt như gạo phát thải thấp không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn mang lại giá trị kinh tế cao gấp nhiều lần so với gạo thông thường. Tương tự, ngành thủy sản cũng cần đẩy mạnh chế biến các sản phẩm giá trị cao để tăng lợi nhuận.
Hai là, phát triển và củng cố thị trường nội địa. Việc hạn chế nhập khẩu các mặt hàng nông sản mà Việt Nam đã sản xuất tốt là một cách để cải thiện cán cân thương mại. Thay vì nhập khẩu trái cây cao cấp từ Úc hay Nhật, chúng ta có thể tập trung vào nâng cao chất lượng và quảng bá các loại hoa quả đặc trưng của Việt Nam. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí mà còn tạo ra một thị trường vững chắc để các doanh nghiệp trong nước phát triển.
Ba là, tận dụng chuỗi giá trị toàn cầu tại chỗ. Việt Nam có thể hợp tác với các doanh nghiệp nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam để sản xuất và cung ứng tại chỗ, thay vì xuất khẩu rồi nhập khẩu lại. Điều này giúp tối ưu hóa chi phí vận chuyển, logistics và giảm rủi ro thị trường. Bằng cách này, chúng ta không chỉ cải thiện cán cân thương mại mà còn tạo ra một mối liên kết bền vững hơn với các đối tác quốc tế.
Để thực hiện những giải pháp này, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên. Các cơ quan quản lý cần tạo ra chính sách thuận lợi. Doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ, chất lượng. Còn người dân cần tuân thủ quy trình sản xuất và liên kết với doanh nghiệp để đảm bảo chất lượng, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.
