Xây dựng cơ sở hạ tầng khu vực tư nhân - Chìa khóa thành công phát triển bền vững của ASEAN +3

Các nước trong khu vực đang tăng cường đầu tư cho năng lượng tái tạo và cơ sở hạ tầng thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH) nhằm hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng với giá cả phải chăng và đảm bảo an toàn, đồng thời giải quyết những thách thức của BBĐKH. Tuy nhiên, nguồn tài chính truyền thống của nhà nước là chưa đủ để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao trong xây dựng cơ sở hạ tầng. 

Nhằm tạo lập hạ tầng bền vững và thích ứng, vào hạ tuần tháng 4 năm 2023, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đã phối hợp cùng các bộ trưởng tài chính và thống đốc ngân hàng trung ương của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á cộng 3 (ASEAN+3) công bố bộ công cụ về cách hợp nhất các nguồn vốn công, tư; thể chế và các hình thức vốn khác để cung cấp cho xây dựng cơ sở hạ tầng có khả năng phục hồi bền vững và sẵn sàng cho tương lai. Bộ công cụ sẽ được cung cấp tới các doanh nghiệp, nhà đầu tư và những nhà hoạch định chính sách thông qua những mô hình tài chính đổi mới, cùng với các yếu tố quan trọng để tạo thành công. Những mô hình đưa ra dựa trên những nghiên cứu điển hình ở trong và ngoài khu vực, đã được điều chỉnh và nâng cấp để thực hiện việc nhân rộng.

Trong thông cáo báo chí ngày 2 tháng 5 năm 2023, phát đi từ Incheon (Hàn Quốc), lãnh đạo ASEAN+3 nhấn mạnh “Tăng cường những phương thức tài trợ cho cơ sở hạ tầng bền vững và thích ứng trong ASEAN+3” (Reinvigorating Financing Approaches for Sustainable and Resilient Infrastructure in SEAN+3) một báo cáo đã được ra mắt bên lề Hội nghị thường niên lần thứ 56 của ADB. Theo đó, đã giới thiệu một tập hợp các phương thức tài trợ sáng tạo mới nhất cho nhà đầu tư tư nhân, nhà nước và thể chế để hợp tác xây dựng cơ sở hạ tầng có khả năng chống chịu và sẵn sàng cho tương lai; hỗ trợ phát triển bền vững và tăng trưởng sau đại dịch ở các nền kinh tế ASEAN+3. Báo cáo cũng đề xuất “tiếng nói của ASEAN+3” trong thảo luận toàn cầu về tài trợ cơ sở hạ tầng, tập trung vào những nhu cầu, thách thức và cơ hội ở những nền kinh tế đang phát triển châu Á.

Theo ADB, từ năm 2023 đến năm 2030, châu Á đang phát triển cần đầu tư 13,8 nghìn tỷ USD, với mức trung bình 1,7 nghìn tỷ USD /năm cho cơ sở hạ tầng để duy trì tăng trưởng kinh tế, giảm nghèo và ứng phó với BĐKH. Đối với những nền kinh tế ASEAN, tổng nhu cầu đầu tư cùng kỳ ít nhất cũng là 2,8 nghìn tỷ USD với mức trung bình khoảng 184 tỷ USD hàng năm.

Thu hẹp khoảng cách tài trợ cho cơ sở hạ tầng là nhân tố quan trọng đối với mọi quốc gia để đạt được mục tiêu kinh tế - xã hội với sự tham gia hiệu quả của khu vực tư nhân. Đây là một trong những vấn đề cốt lõi; ADB cho biết, hiện Thế giới đã có hơn 200 nghìn tỷ USD vốn tư nhân được đầu tư vào thị trường toàn cầu, nhưng vẫn rất cần có cơ chế tài chính sáng tạo để xúc tác nguồn tài chính này và đặc biệt về thể chế cho cơ sở hạ tầng, đồng thời mở rộng quy mô nguồn tài chính để đáp ứng nhu cầu ngày một gia tăng khi các nền kinh tế phục hồi sau đại dịch.

Báo cáo đã trình bày một tập hợp phương thức tài trợ sáng tạo mới nhất cho các nhà đầu tư tư nhân, nhà nước và thể chế để hợp tác trong xây dựng cơ sở hạ tầng có khả năng chống chịu và sẵn sàng ứng phó cho tương lai; đồng thời với hỗ trợ phát triển bền vững và tăng trưởng sau đại dịch ở các nền kinh tế trong khu vực; các nhà phân tích cũng đã đề xuất về “tiếng nói của ASEAN+3” trong thảo luận toàn cầu về tài trợ cơ sở hạ tầng, tập trung vào những nhu cầu, thách thức và cơ hội ở các nền kinh tế đang phát triển châu Á.

Phát biểu về nội dung báo cáo, Tổng Giám đốc điều hành của ADB, Woochong Um, đã nhìn nhận và chia sẻ: “Cần có cơ chế tài chính sáng tạo để thu hút nguồn vốn tư nhân cùng với nguồn vốn của nhà nước để tài trợ cho cơ sở hạ tầng thiết yếu, giúp tạo việc làm và thu nhập cao cho nền kinh tế địa phương. Phải xây dựng một khung chính sách và quy định tạo thuận lợi nhằm cung cấp những biện pháp tăng cường tín dụng và loại bỏ rủi ro, đồng thời mang lại cơ hội đầu tư cho tất cả các bên liên quan cùng hợp tác.”

Bộ trưởng Văn phòng Thủ tướng kiêm Bộ trưởng thứ hai Bộ Tài chính và Phát triển quốc gia Singapore, Indranee Rajah nhấn mạnh “Nâng cao nhận thức của nhà đầu tư về phương thức tài trợ sáng tạo là yếu tố then chốt để khuyến khích nguồn vốn đầu tư lớn hơn vào những dự án tiềm năng tài chính thấp. Những yếu tố thành công quan trọng từ các nghiên cứu điển hình đã cung cấp những bài học hữu ích cho các Chính phủ đang tìm cách áp dụng những phương thức tài trợ sáng tạo trong nền kinh tế “.

Kết hợp những công cụ tài chính khác nhau để giảm rủi ro đầu tư và giảm chi phí vốn, báo cáo Tăng cường những phương thức tài trợ cho cơ sở hạ tầng bền vững và thích ứng trong ASEAN+3 đã cung cấp bộ công cụ chính sách thân thiện với người dùng về cách tiếp cận quan hệ đối tác công-tư, bao gồm cách chính phủ có thể hợp tác giữa các công ty, nhà đầu tư và tổ chức tài chính thông qua nền tảng tài chính này.

Với việc áp dụng rộng rãi những giải pháp tài chính gợi ra, các Chính phủ có thể sử dụng nguồn vốn nhà nước theo một chiến lược thích hợp để thu hút đầu tư tư nhân, hoàn thành các mục tiêu phát triển quan trọng và đáp ứng kỳ vọng về lợi tức đầu tư và biến ASEAN+3 trở thành khu vực hấp dẫn cho các nhà đầu tư  xây dựng cơ sở hạ tầng./.